Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

Przemoc w rodzinie

Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie jest obowiązkiem państwa. W 2010 roku Sejm uchwalił nowelizację Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 roku (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 1390).

Zgodnie z art. 2 ust. 2 o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, przemoc w rodzinie to „jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób wymienionych w pkt 1, w szczególności narażające te osoby
na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym,
a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą”.

Nowelizacja ustawy wprowadziła zakaz bicia dzieci, wzmocniła ochronę osób doświadczających przemocy w rodzinie, położyła duży nacisk na profilaktykę.

Cechy przemocy

1)      Intencjonalność – zamierzone działanie człowieka, mające na celu kontrolowanie
i podporządkowanie ofiary;

2)      Nierównowaga sił – w relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Osoba doświadczająca przemocy jest słabsza, a osoba stosująca przemoc jest silniejsza;

3)      Naruszenie prawa i dóbr osobistych – osoba stosująca przemoc wykorzystuje przewagę siły i narusza podstawowe prawa osoby doświadczającej przemocy (np. wolności do nietykalności osobistej, do godności, szacunku itp.)

4)      Powoduje cierpienie i ból – osoba stosująca przemoc naraża zdrowie i życie osoby doświadczającej przemocy na poważne szkody. Doświadczenie bólu i cierpienia sprawia, że osoba dotknięta przemocą ma mniejszą zdolność do samoobrony.

Rodzaje przemocy

1)      Gorąca – charakteryzuje się agresją słowną i fizyczną, związana jest z odreagowaniem emocji na osobach najbliższych.

2)      Chłodna – jest pozbawiona gwałtownych wybuchów emocji, stosowana często w imię fałszywie podejmowanych „wyższych celów”.

Formy przemocy

1)      Przemoc fizyczna – naruszenie nietykalności fizycznej. Jest to celowe zachowanie, atak na drugiego człowieka, powodujący uszkodzenia ciała lub niosące takie ryzyko np. popychanie, obezwładnienie, przetrzymywanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, uderzanie otwartą ręką i pięścią, wykręcanie rąk, oparzenia itp.

2)      Przemoc psychiczna – naruszenie godności osobistej. Przemoc ta zawiera przymus
i groźby, wyzywanie, krytykowanie, szantażowanie, oczernianie, ujawnianie tajemnic, wyśmiewanie poglądów politycznych lub religijnych, izolacja, poniżanie, demoralizacja itp.

3)      Przemoc seksualna – naruszenie intymności. Polega na zmuszeniu osoby
do aktywności seksualnej wbrew jej woli, kontynuowaniu aktywności seksualnej, gdy osoba nie jest w pełni świadoma, bez pytania o jej zgodę lub gdy na skutek zaistniałych warunków obawia się odmówić. Przymus może polegać na bezpośrednim użyciu siły lub emocjonalnym szantażu, wymuszeniu pożycia, obmacywaniu, gwałcie, zmuszaniu do niechcianych praktyk seksualnych, komentowaniu sprawności seksualnej itp.

4)      Przemoc ekonomiczna – naruszenie własności. Przemoc ta wiąże się z celowym niszczeniem czyjejś własności, pozbawieniem środków lub stworzeniem warunków,
w których nie są zaspokojone niezbędne do przeżycia potrzeby np. niszczenie rzeczy, włamanie do osobistego pomieszczenia, kradzież, używanie rzeczy bez pozwolenia, zabieranie pieniędzy, dysponowanie czyjąś własnością bez zgody osoby lub wbrew jej woli, niełożenie na rodzinę w sytuacji, gdy się jest jedynym źródłem utrzymania itp.

5)      Zaniedbanie – naruszenie obowiązku opieki ze strony bliskich osób. Brak troski
o zaspokojenie podstawowych potrzeb  fizjologicznych, potrzeb psychoemocjonalnych, społecznych, brak dostarczenia dziecku bodźców niezbędnych do rozwoju, brak troski o zdrowie, brak pomocy w chorobie, nieudzielenie pomocy itp.

6)      Połączenie w/w form przemocy – formy przemocy często występują łącznie, objawiając się w różnych postaciach i konfiguracjach.

Procedura „Niebieskie Karty”

Procedurę „Niebieskie Karty” określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta (Dz. U. z 2011 roku Nr 209, poz. 1245). W w/w rozporządzeniu został określony sposób postępowania w przypadku stwierdzenia przemocy w rodzinie. Wszczęcie procedury następuje przez wypełnienie formularza „Niebieska Karta — A” przez przedstawiciela jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie, wszczęcie procedury „Niebieskiej Karty” nie wymaga zgody osoby pokrzywdzonej. „Niebieska karta - B” jest pouczeniem dla osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, „Niebieska karta - C” jest formularzem wypełnianym z osobą, co do której istnieje podejrzenie, że jest osobą doświadczającą przemocy w celu dokładniejszej analizy sytuacji rodziny i opracowania planu pomocy oraz „Niebieska karta - D” która jest wypełniana z osobą wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w celu ustalenia relacji sprawcy z osobami najbliższymi.

Uchwałą Nr IV/14/2011 Rady Miasta Skarżyska – Kamiennej z dnia 27 stycznia 2011 roku
w sprawie trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania powołano Zespół Interdyscyplinarny. Zarządzeniem Nr 94/2015 Prezydenta Miasta Skarżyska – Kamiennej
z dnia 9 kwietnia 2015r. w sprawie powołania Zespołu Interdyscyplinarnego
ds. Przeciwdziałania przemocy w Rodzinie został powołany Zespół Interdyscyplinarny, w skład którego wchodzą przedstawiciele pomocy społecznej, Gminnej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Komendy Powiatowej Policji, Sądu Rejonowego, Referatu Zdrowia Urzędu Miasta Skarżyska – Kamiennej, ochrony zdrowia, organizacji pozarządowej. W związku z powyższym utraciło moc Zarządzenie Nr 95/2011 Prezydenta Miasta Skarżyska – Kamiennej z dnia 10 maja 2011 w sprawie powołania Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie.

Osoby doświadczające przemocy w rodzinie, poza pomocą materialną mają możliwość otrzymania szeroko rozumianego wsparcia z MOPS pod kątem możliwości rozpoznania, w jaki sposób przemoc ogranicza ich funkcjonowanie oraz wiedzy gdzie i jak szukać pomocy.
Od stycznia 2014 w MOPS został wyodrębniony 6 – osobowy Zespół Pracy Socjalnej
z Rodziną, który świadczy pracę socjalną na rzecz rodzin wieloproblemowych oraz rodzin,
w których została wszczęta procedura „Niebieskie Karty”. W skład Zespołu wchodzi dwóch specjalistów pracy socjalnej z rodziną, trzech starszych pracowników socjalnych oraz jeden pracownik socjalny.

Przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Skarżysku - Kamiennej działa Punkt Interwencji Kryzysowej, gdzie porad udziela pracownik socjalny, psycholog i prawnik.

Ponadto poniżej podajemy tabelę z wykazem instytucji i organizacji pozarządowych, które świadczą pomoc osobom/rodzinom dotkniętym problemem przemocy w rodzinie.